Tasodifiy hikoya: Домла
йигит уйланган озгина вактдан кегин домлага бориб домла аёлимн кучокламокчи эдим деса домла закс бор...davomi
йигит уйланган озгина вактдан кегин домлага бориб домла аёлимн кучокламокчи эдим деса домла закс бор...davomi
Библиотека | Qarindoshlar (Insent) | MUHABBAT JILG`ALARI: Do`stim UCHUN...
Sherali Jo`rayev ijrosidagi qo`shiq to`xtab qolgan joyidan davom etdi.
Hijron hokim bu dunyo asli bir kam yaralgan.
Nahot bir muhabbatga ming bir hakam yaralgan.
Baxt yarim, qayg`u yarim, ayt ne bekam yaralgan,
Nahotki ezgulikning ko`zlari nam yaralgan.
Momohavo mehridan shu buyuk g`am yaralgan,
G`unchani yaprog`idin tongda shabnam yaralgan.
Visol hakim dardima ishqdin malham yaralgan,
Zor bedor tunlaringda she`r ila sham yaralgan...
O`n, yigirma marotabalab bu qo`shiqlarni eshitganman. Har bir so`zlari yod bo`lib ketgan. Biroq hech qachon bunchalik yurakni o`rtamagan edi. Huddi mening yurakdagi og`riqlarimga malham bo`lmog`i uchun kuyga solib aytayotganday-aaa!
* * * * *
Kunlar asta o`taverdi. Shahrizoda ikkimiz hech nima bo`lmaganday yuraverdik.
Oyim ertaga kirib non singirib fotixalab chiqishadigan bo`lishgandi.
Shu kuni kechga yaqin, birdan telifonim jiringladi. Otabek ekan telifonni ko`tardim.
.... Uning so`zlaridan keyin...
* * * * *
SHAHRIZODA:
- Sovchilar Sobirdan emas, Otabekdan kelganini bilgach esimdan ayrilayozdim...
Ishxonamizda aksaryat yoshlar ishlaydi. Doyim ishdan keyin hiyobonda biroz aylanib keyin uyga qaytamiz.
Bir necha kun avval hiyobonda Otabek qizalog`ini aylantirib yurgan ekan. O`n bir yil bitta sinfda o`qiganmiz. Uylanganidan keyin oramizga sovuqlik tushgandi. Lekin o`sha kun begonaday o`tib ketolmadim. U bilan salomlashdim, uzoq gaplashib o`tirdik. Bolalik paytlarni eslagan bo`ldik. Otabekni qizalog`i judayam yoqimtoy qiz bo`libdi. Bolalarni yaxshi ko`rganim uchun, erkalab o`ynatdim. Tezda mehrim tushib qoldi.
Uyga qaytganda oyimga Otabekni shiringina qizalog`i haqida, uning qiliqlari, ajoyib so`zlari, yoqimli zaboni haqida so`zlab berdim. Shu suhbat ham hayotimda bo`lajak o`zgarishlarda muhum ro`l o`ynagan bo`lsa ajabmas.
Mundoq o`ylasam, ayib o`zimda. Zubaydo hola o`g`illaridan emas Otabekdan sovchi bo`lib chiqishini o`ylamay shoshqaloqlik qilibman!
Aslini olganda Otabek yaxshi inson, Sobirdan o`tsa o`tadiki kam emas. Bir paytlar ahtu-paymon qilganimiz, uni sevganim ham rost. Ha u hammaga yoqardi. Men ham sevgandurman, lekin havasdan sevganman. Haqiqiy dil berganim esa Sobir edi. Sobirni bazi fazilatlari huddi dadamday, aqilli, mulohazali, bir so`zli, jiddiy, sadoqatli, unga suyanish mumkum. Men uchun idiyal erkak. Lekin nuqsonlari ham bor! Qalbi mustahkam sefga o`qshaydi, ochish mushkul, sevgida ehtiyotkor, his-tuyg`ularda qo`rqoq o`zgalarga ozor berishda qo`rqadi. Uning aynan men uchun ijobiy, salbi ko`ringan fazilatlari yoqardi. Dadam ham oyim ham Sobirni qattiq hurmat qilishadi. Shunga bo`lsa kerak, gap so`zlarga qaramay Sobir bilan do`stigimizga, u bilan yolg`iz yurishimga ham qarshilik qilishmasdi. Unga ishonishardi. Balki ular ham kelajakda kuyovlari Sobir bo`lishini istashgandur. Sobirni orzusi harbiy bo`lish edi. Lekin bir yillik hizmatdan kelgach, men bilan birga Inistitutga hujjat topshirdi. Bizga talabalik nasib etdi. Birga o`qishni tamomladik, bir ishxonga qabul qilishdi.
Rost Sobir biroz qo`pol, hecham qizlarga yoqish uchun harakat qilmaydi. Ko`pincha tortishib, baxslashib qolamiz. Ammo har tong otganda, uni chaqrishini intiq kutaman. Uylaridan turib, ismimni aytib baqiradi. Bazida erkalab ismimni qisqartirib ``Zoda!`` deyishini ham juda yaxshi ko`raman...
Biriq u hecham sevgisini oshkor qilmasdi. Balki sevmasa kerak deb o`ylardim. Qizbola bo`lganim uchun men dil izhori qilolmasdim...
Sovchi kelganda shohqaloqlik qilib chigal vaziyatga tushib qoldan keyin, oradan bir muncha vaqt o`tgach oyimga zorlandim.
``Oyi turmushga chiqqim kelmayabdi!``
Oyim dadamga yetgazdilar. Dadam ``Nima uchun?``deya so`roqqa tutdilar. Bunday masalada nima deya olaman, hayo pardamni sidrib tashlb ``Menga boshqasi yoqadi!`` deyolmasdim. Malumiki dilimdagini ochiq ayta olmadim. Dadamni jiddiy qiyofalari oldida dovdirab qolaverdim. Yana oyimga zorlandim. Lekin bu gal dadam urushib berdi, ``Nima tomosha bu?`` deb.
Men esa Sobirdan boshqasini hayotimda tasovur etolmasdim. Ayni shu damlarda Otabek ham tinmay uchrashuvga chaqiraverardi.
Go`yo to`rga tushib qolgan baliqchaday edim. O`zimni qay tomonga urmay baribir ojizman. Jahl ustida dadam ishdan bo`shashimni buyurgan. Ishsiz qolib, bandi bo`lgan mahbusaday xonamdan chiqmasdim. Hammadan yashrib yig`lardim, yupanardim va yana ko`zyosh to`kardim.
Otabek: ``Uchrashaylik!`` deb qo`ng`iroq qilib qoldi. Chigallikni yechimini topolmay, ezilib turganim uchun, avvaliga borolmasligimni aytdim. Keyin esa Otabekni o`zi bilan anglashilmovchilikni hal qilish mumkunligini tushunib qoldim. So`ng kech bo`layotganiga qaramay umid bilan Otabek aytgan joyga bordim. Qarangki o`sha yerda Sobir ham bor ekan. Ko`zimga baloday ko`rinib ketdi. O`zlaricha ikki do`st meni baxtsizligimni naishonlab o`tirishganday edi go`yo.
Sobirni beyparvoligidan esa yanada qonim qaynab ketardi.
Jahil kelib, a`ql ketib qolar ekan. Sobirga achchiq qilib, Otabek bilan iliq munosabatta bo`ldim va Otabekni yanada umidlantirib qo`ydim. Keyin o`ylasam qosh qo`yaman deb ko`z chiqaribman...
Mashinada uyga qaytayotgandik, o`z ahmoqligimdan siqilib turgan vaqtimda, Sobir g`ashimga tega boshladi. Avvaliga g`ashimga atay tegayabdi deb o`ylabman, lekin rashk qilayotganini bildirib qo`ydi. Uning hatti-harakati, gap-so`zlari yuragidagi tuyg`yondan darak, qalbidagini oshkor qilardi...
Tun yarmi bo`lib, qolgan taqdirimga lanat o`qib, yig`lab o`tirgandim. Birdan deraza tiqirlab qoldi. Qo`rqa-pisa derazadan qaradim. Sobir entikib tikilib turardi. Uning ahvoli menikidan ham battarroq. Sevgi bizlarni qay ahvolga solib qo`ydi-ya!
``Jonim sevgilim!``
Uning ko`zlaridagi istirobni ko`rdimu, o`ylab ham o`tirmay uning yoniga oshiqdim. Ko`rdiyu qattiq quchoqlab oldi. Uning bag`riga singib ketdim. Bor vujudim, qalbim bilan uning es-hushimni olguday muhabbatini tuydim. Shu damda men dunyodagi eng baxtli qiz edim. Hamma narsaga tayyor edim. U bilan qochib ketishga ham...
Ammo yakunda yana ko`zda yosh bilan xonamga qaytib keldim.
Unga qo`rqoqlik tamg`asini ilgan bo`lsamda aslida u qo`rqoqlik emas martlik qildi. Og`ir damda ham mulohazali ekanligini ko`rsata oldi. Qo`sh qo`llab sevgisini, do`stlikka alishtirib yubordi. Achchiq ustida ``Nomard!`` dedim. Yo`q, aksincha unga hurmatim yanada oshdi. Faqat meni emas o`zini ham qurbon qildi. Menu vaqt o`tib ko`nib ketarman, u esa bir umur azob chekadi, buni bilaman chunki u Sobir!
O`ylab ko`rsam uni bunday yo`l tutishi, ko`pchilikni boshi egilishini oldini oladi. Do`stiga bo`lgan sadoqati, fidoyiligi uchun ham uni to-o`lgunimcha sevib qolaman...
Meni qismatim taqdir qo`lida, olloh peshonamga neni ravo ko`rsa shunga roziman...
* * * * *
OTABEK:
- Bozorga mayda chuda olgani tushgandim. Chiroyli kiyinib olgan qiz yonimga kelib, ismimni aytib salomlashdi.
- Assalom alaykum, Otabek aka!
- Va`alaykum... -deb tanimaygina tikildim, ahir bu qiz eski hovlimdagi darmiyon qo`shnim Umida-ku! - Qalaysan Umida tanimabman boy bo`larkansan!
-
Hijron hokim bu dunyo asli bir kam yaralgan.
Nahot bir muhabbatga ming bir hakam yaralgan.
Baxt yarim, qayg`u yarim, ayt ne bekam yaralgan,
Nahotki ezgulikning ko`zlari nam yaralgan.
Momohavo mehridan shu buyuk g`am yaralgan,
G`unchani yaprog`idin tongda shabnam yaralgan.
Visol hakim dardima ishqdin malham yaralgan,
Zor bedor tunlaringda she`r ila sham yaralgan...
O`n, yigirma marotabalab bu qo`shiqlarni eshitganman. Har bir so`zlari yod bo`lib ketgan. Biroq hech qachon bunchalik yurakni o`rtamagan edi. Huddi mening yurakdagi og`riqlarimga malham bo`lmog`i uchun kuyga solib aytayotganday-aaa!
* * * * *
Kunlar asta o`taverdi. Shahrizoda ikkimiz hech nima bo`lmaganday yuraverdik.
Oyim ertaga kirib non singirib fotixalab chiqishadigan bo`lishgandi.
Shu kuni kechga yaqin, birdan telifonim jiringladi. Otabek ekan telifonni ko`tardim.
.... Uning so`zlaridan keyin...
* * * * *
SHAHRIZODA:
- Sovchilar Sobirdan emas, Otabekdan kelganini bilgach esimdan ayrilayozdim...
Ishxonamizda aksaryat yoshlar ishlaydi. Doyim ishdan keyin hiyobonda biroz aylanib keyin uyga qaytamiz.
Bir necha kun avval hiyobonda Otabek qizalog`ini aylantirib yurgan ekan. O`n bir yil bitta sinfda o`qiganmiz. Uylanganidan keyin oramizga sovuqlik tushgandi. Lekin o`sha kun begonaday o`tib ketolmadim. U bilan salomlashdim, uzoq gaplashib o`tirdik. Bolalik paytlarni eslagan bo`ldik. Otabekni qizalog`i judayam yoqimtoy qiz bo`libdi. Bolalarni yaxshi ko`rganim uchun, erkalab o`ynatdim. Tezda mehrim tushib qoldi.
Uyga qaytganda oyimga Otabekni shiringina qizalog`i haqida, uning qiliqlari, ajoyib so`zlari, yoqimli zaboni haqida so`zlab berdim. Shu suhbat ham hayotimda bo`lajak o`zgarishlarda muhum ro`l o`ynagan bo`lsa ajabmas.
Mundoq o`ylasam, ayib o`zimda. Zubaydo hola o`g`illaridan emas Otabekdan sovchi bo`lib chiqishini o`ylamay shoshqaloqlik qilibman!
Aslini olganda Otabek yaxshi inson, Sobirdan o`tsa o`tadiki kam emas. Bir paytlar ahtu-paymon qilganimiz, uni sevganim ham rost. Ha u hammaga yoqardi. Men ham sevgandurman, lekin havasdan sevganman. Haqiqiy dil berganim esa Sobir edi. Sobirni bazi fazilatlari huddi dadamday, aqilli, mulohazali, bir so`zli, jiddiy, sadoqatli, unga suyanish mumkum. Men uchun idiyal erkak. Lekin nuqsonlari ham bor! Qalbi mustahkam sefga o`qshaydi, ochish mushkul, sevgida ehtiyotkor, his-tuyg`ularda qo`rqoq o`zgalarga ozor berishda qo`rqadi. Uning aynan men uchun ijobiy, salbi ko`ringan fazilatlari yoqardi. Dadam ham oyim ham Sobirni qattiq hurmat qilishadi. Shunga bo`lsa kerak, gap so`zlarga qaramay Sobir bilan do`stigimizga, u bilan yolg`iz yurishimga ham qarshilik qilishmasdi. Unga ishonishardi. Balki ular ham kelajakda kuyovlari Sobir bo`lishini istashgandur. Sobirni orzusi harbiy bo`lish edi. Lekin bir yillik hizmatdan kelgach, men bilan birga Inistitutga hujjat topshirdi. Bizga talabalik nasib etdi. Birga o`qishni tamomladik, bir ishxonga qabul qilishdi.
Rost Sobir biroz qo`pol, hecham qizlarga yoqish uchun harakat qilmaydi. Ko`pincha tortishib, baxslashib qolamiz. Ammo har tong otganda, uni chaqrishini intiq kutaman. Uylaridan turib, ismimni aytib baqiradi. Bazida erkalab ismimni qisqartirib ``Zoda!`` deyishini ham juda yaxshi ko`raman...
Biriq u hecham sevgisini oshkor qilmasdi. Balki sevmasa kerak deb o`ylardim. Qizbola bo`lganim uchun men dil izhori qilolmasdim...
Sovchi kelganda shohqaloqlik qilib chigal vaziyatga tushib qoldan keyin, oradan bir muncha vaqt o`tgach oyimga zorlandim.
``Oyi turmushga chiqqim kelmayabdi!``
Oyim dadamga yetgazdilar. Dadam ``Nima uchun?``deya so`roqqa tutdilar. Bunday masalada nima deya olaman, hayo pardamni sidrib tashlb ``Menga boshqasi yoqadi!`` deyolmasdim. Malumiki dilimdagini ochiq ayta olmadim. Dadamni jiddiy qiyofalari oldida dovdirab qolaverdim. Yana oyimga zorlandim. Lekin bu gal dadam urushib berdi, ``Nima tomosha bu?`` deb.
Men esa Sobirdan boshqasini hayotimda tasovur etolmasdim. Ayni shu damlarda Otabek ham tinmay uchrashuvga chaqiraverardi.
Go`yo to`rga tushib qolgan baliqchaday edim. O`zimni qay tomonga urmay baribir ojizman. Jahl ustida dadam ishdan bo`shashimni buyurgan. Ishsiz qolib, bandi bo`lgan mahbusaday xonamdan chiqmasdim. Hammadan yashrib yig`lardim, yupanardim va yana ko`zyosh to`kardim.
Otabek: ``Uchrashaylik!`` deb qo`ng`iroq qilib qoldi. Chigallikni yechimini topolmay, ezilib turganim uchun, avvaliga borolmasligimni aytdim. Keyin esa Otabekni o`zi bilan anglashilmovchilikni hal qilish mumkunligini tushunib qoldim. So`ng kech bo`layotganiga qaramay umid bilan Otabek aytgan joyga bordim. Qarangki o`sha yerda Sobir ham bor ekan. Ko`zimga baloday ko`rinib ketdi. O`zlaricha ikki do`st meni baxtsizligimni naishonlab o`tirishganday edi go`yo.
Sobirni beyparvoligidan esa yanada qonim qaynab ketardi.
Jahil kelib, a`ql ketib qolar ekan. Sobirga achchiq qilib, Otabek bilan iliq munosabatta bo`ldim va Otabekni yanada umidlantirib qo`ydim. Keyin o`ylasam qosh qo`yaman deb ko`z chiqaribman...
Mashinada uyga qaytayotgandik, o`z ahmoqligimdan siqilib turgan vaqtimda, Sobir g`ashimga tega boshladi. Avvaliga g`ashimga atay tegayabdi deb o`ylabman, lekin rashk qilayotganini bildirib qo`ydi. Uning hatti-harakati, gap-so`zlari yuragidagi tuyg`yondan darak, qalbidagini oshkor qilardi...
Tun yarmi bo`lib, qolgan taqdirimga lanat o`qib, yig`lab o`tirgandim. Birdan deraza tiqirlab qoldi. Qo`rqa-pisa derazadan qaradim. Sobir entikib tikilib turardi. Uning ahvoli menikidan ham battarroq. Sevgi bizlarni qay ahvolga solib qo`ydi-ya!
``Jonim sevgilim!``
Uning ko`zlaridagi istirobni ko`rdimu, o`ylab ham o`tirmay uning yoniga oshiqdim. Ko`rdiyu qattiq quchoqlab oldi. Uning bag`riga singib ketdim. Bor vujudim, qalbim bilan uning es-hushimni olguday muhabbatini tuydim. Shu damda men dunyodagi eng baxtli qiz edim. Hamma narsaga tayyor edim. U bilan qochib ketishga ham...
Ammo yakunda yana ko`zda yosh bilan xonamga qaytib keldim.
Unga qo`rqoqlik tamg`asini ilgan bo`lsamda aslida u qo`rqoqlik emas martlik qildi. Og`ir damda ham mulohazali ekanligini ko`rsata oldi. Qo`sh qo`llab sevgisini, do`stlikka alishtirib yubordi. Achchiq ustida ``Nomard!`` dedim. Yo`q, aksincha unga hurmatim yanada oshdi. Faqat meni emas o`zini ham qurbon qildi. Menu vaqt o`tib ko`nib ketarman, u esa bir umur azob chekadi, buni bilaman chunki u Sobir!
O`ylab ko`rsam uni bunday yo`l tutishi, ko`pchilikni boshi egilishini oldini oladi. Do`stiga bo`lgan sadoqati, fidoyiligi uchun ham uni to-o`lgunimcha sevib qolaman...
Meni qismatim taqdir qo`lida, olloh peshonamga neni ravo ko`rsa shunga roziman...
* * * * *
OTABEK:
- Bozorga mayda chuda olgani tushgandim. Chiroyli kiyinib olgan qiz yonimga kelib, ismimni aytib salomlashdi.
- Assalom alaykum, Otabek aka!
- Va`alaykum... -deb tanimaygina tikildim, ahir bu qiz eski hovlimdagi darmiyon qo`shnim Umida-ku! - Qalaysan Umida tanimabman boy bo`larkansan!
-